“Moet ik hem echt respecteren... zelfs als hij mij negeert? Als hij hard of onredelijk is? Voelt dat niet als doen alsof?”
Als je deze vragen herkent, ben je niet alleen. Veel vrouwen worstelen met het spanningsveld tussen wat de Bijbel zegt over respect, en hoe dat er in een gebroken of ongelijkwaardige relatie uit kan zien. Respect klinkt mooi – totdat je partner je kleineert, je gevoelens wegwuift of simpelweg niet luistert. Dan voelt respect tonen geforceerd. Oneerlijk zelfs.
En toch... Efeziƫrs 5:33 zegt: "Kortom, ook u moet, ieder in het bijzonder, uw eigen vrouw net zo liefhebben als uzelf; en de vrouw moet ontzag hebben voor haar man."
Martha Peace, in De Godvrezende Vrouw, stelt dat een vrouw haar man moet eren, ongeacht hoe hij zich gedraagt. Volgens haar is dit geen kwestie van gevoel, maar van gehoorzaamheid aan God. Ze vergelijkt het met de gehoorzaamheid van een soldaat aan een officier. Toen ik dat las, dacht ik: Wacht even... Is respect dan iets dat je maar moet opbrengen, ook als je man zijn verantwoordelijkheid niet neemt? Is dat echt wat God bedoelt?
š Martha Peace: Je bent misschien slimmer, wijzer of getalenteerder dan je man, maar je moet de positie die God hem gegeven heeft even goed respecteren. Je bent soals een soldaat die acht geeft, salueert en 'Yes, Sir!' tegen zijn hoofdofficier zegt. De officier die hoger in rang staat kan best onderschikt zijn aan de soldaat wat intelligentie, professionaliteit, toewijding, karakter, wijsheid, talenten of uiterlijk betreft, maar het is het uniform dat telt. Het respect gaat uit naar de positie, niet noodzakerlijkerwijs naar de persoonlijkheid.*
1. Respect: Eenrichtingsverkeer of Wederzijds?
Martha lijkt Efeziƫrs 5:33 als losstaande opdracht te zien: respecteer je man. Punt. Maar als je de context leest, ontstaat er een ander plaatje. Een paar verzen eerder staat:
- Efeziƫrs 5:21: "Wees elkaar onderdanig in de vreze Gods."
- Efeziƫrs 5:25: "Mannen, heb uw eigen vrouw lief, zoals Christus de gemeente liefhad en Zich voor haar overgaf."
Ik proeg het verschil.
Paulus schetst geen hiĆ«rarchisch systeem, waarin de vrouw moet buigen en de man kan eisen. Hij beschrijft een wederzijdse overgave, een 'dans' van liefde en respect. De man geeft zichzelf op – tot op het kruis toe, net zoals Christus dat deed. En de vrouw? Die reageert op die liefde met respect en vertrouwen en heul veel liefde natuurlijk
Maar wat als die liefde ontbreekt? Wat als je als vrouw degene bent die altijd geeft, altijd probeert, maar niets terugkrijgt?
In Hooglied zie je het tegenovergestelde van een kil of eenzijdig huwelijk. Daar bewonderen man en vrouw elkaar. Ze spreken liefdevol, waarderend. Hooglied 4:7: Hooglied 4:7 Alles aan je is mooi, Mijn vriendin, er is geen enkel gebrek aan je. Dat is het hart van bijbels respect: wederzijdse waardering, wederzijdse liefde. Geen eenrichtingsverkeer.
2. Leiderschap: Macht of Zorg?
Martha zegt dat een man door God als leider is aangesteld. Punt. De vrouw volgt. Punt. Maar wat bedoelt de Bijbel met leiderschap? Jezus zegt in Markus 10:42-45: "Wie onder u groot wil worden, zal uw dienaar zijn."
Bijbels leiderschap draait niet om macht, maar om dienen. Het gaat om verantwoordelijkheid nemen, niet de baas spelen.
š Boaz en Ruth laten dit prachtig zien. Boaz had macht. Hij kon Ruth gebruiken of negeren – niemand die het zou tegenhouden. Maar wat deed hij? Hij beschermde haar. Zorgde voor haar veiligheid. Stelde haar welzijn boven zijn eigen gemak. Plus: hij was (nog) niet eens met haar getrouwd. Dat is leiderschap in Gods ogen.
Als een man dat voorleeft, is respect geven geen worsteling. Dan voelt het veilig, natuurlijk. Maar als hij dat niet doet? Als hij zijn “leiderschap” gebruikt als excuus voor controle of hardheid? Dan klopt er iets fundamenteel niet.
- Efeziƫrs 5:28: "Zo moeten mannen hun vrouwen liefhebben als hun eigen lichamen."
- Kolossenzen 3:19: "Mannen, heb uw vrouwen lief en wees niet verbitterd tegen hen."
š Liefde en zorg staan centraal, nooit overheersing.
3. Kun je respecteren op bevel?
Stel je voor: je man zegt iets kwetsends. Je wilt je verdedigen, maar ergens echoot die stem in je hoofd: “Je moet respect tonen.” Dus je slikt je woorden in. Lacht geforceerd. Zegt: “Ja, lieverd,” terwijl je hart zich terugtrekt. Herkenbaar?
Martha zegt dat dit gedrag Bijbels is. Respect heeft niets met je gevoelens te maken heeft – het is een keuze. Maar kan respect ĆØcht opgelegd worden?
De Bijbel linkt respect aan oprechte liefde:
- Romeinen 12:10: "Heb elkaar hartelijk lief met broederlijke liefde. Ga elkaar voor in eerbetoon."
- 1 Petrus 3:7: "Betoon haar eer."
Echt respect kan niet geforceerd worden. Het groeit in een sfeer van veiligheid en wederzijdse waardering. Als je partner je constant overruled of kleineert, verandert “respect tonen” in zelfverloochening, of zelfse in een soort van medelijdende liefde (zoals die van een moeder voor hatelijke puber). Daarvan wordt niemand beter – jij niet, je man niet, je huwelijk niet.
4. Het gevaar van eenzijdig respect
Martha's “respect” en "eren van de man" kan een dekmantel voor misbruik.
š Martha Peace: Maar wat als je vind dat jouw man, jouw respect niet waard is? Je vraagt je misschien af of je dan van Gods opdracht ontslagen bent. Het antwoord is 'nee', omdat... de vrouw gewoon respect moet hebben voor haar man, vanwege zijn positie ... als je gelooft dat je beter verdiendr, denk je waarschijnlijk 'hoger dan je moet denken' (Romeinen 13:3) en oordeel jij je man met een wereldse standaard in plaats van met die van God (1 Samuel 16:7) ... Als vrouw, moet jij je man respecteren, zalfs als hij zondigt of faalt. Misschien verdient hij jouw terechtwijzing. Hoe belangrijk een Bijbelse terechtverwijzing ook mag zijn, jouw bewogenheid en vriendelijkheid zijn het belangrijkste. Verplaats jezelf in zijn situatie en stel je voor hoe hij zich zou voelen. Als je naar hem uithaalt en wrede dingen zegt, zal het hem diep kwetsen en eer je God niet.*
Als respect altijd gegeven moet worden, ongeacht gedrag, waarom roept de Bijbel mannen dan op hun vrouwen lief te hebben? Als het echt alleen om positie ging, zou die oproep overbodig zijn. Respect en liefde horen wederzijds te zijn – dat is het hart van EfeziĆ«rs 5. God haat onrecht. Toen koning David Bathseba misbruikte, stuurde God Nathan om hem te confronteren (2 SamuĆ«l 12). Waarom zouden wij dan zwijgen als vrouwen worden klein gehouden in naam van “bijbels respect”?
- Efeziƫrs 5:28: "Heb haar lief als jezelf."
- Spreuken 31:8-9: "Doe uw mond open voor de stemlozen... oordeel rechtvaardig."
Respect zonder wederkerigheid kan een gevaarlijke (en zondige) situatie in stand houden.
Mijn inzichten
š Onderlinge onderdanigheid is het fundament.
Efeziƫrs 5:21: "Wees elkaar onderdanig." Geen hiƫrarchie, maar partnerschap.
❤️ Christus’ liefde definieert leiderschap.
MattheĆ¼s 20:26: Leiders dienen, niet heersen.
š¤ Karakter boven rol.
Gezag zonder liefde maakt kapot. Kolossenzen 3:21: “Maak je kinderen niet moedeloos.” (Ook je vrouw niet).
✝️ In Christus zijn we gelijkwaardig.
Galaten 3:28: “Er is geen man of vrouw; u bent Ć©Ć©n in Christus.”
š« Eenzijdigheid kan misbruik voeden.
God roept ons op om recht te doen. Wegkijken is geen optie.
Wat ik leerde
Bijbels respect is geworteld in liefde. Efeziƫrs 5:21 begint met wederzijdse onderdanigheid. 1 Petrus 3:1-2 laat zien dat respect voortkomt uit jouw relatie met God, niet uit blinde gehoorzaamheid. Liefde is het fundament. DƔƔr bouw je een huwelijk op.
Dat perspectief? Martha Peace laat het liggen. En precies daar wringt haar boodschap.
--
* Met toestemming overgenomen uit: De Godvrezende vrouw ISBN: 9789079465521