Hoofdbedekking: Wat moet ik ermee?

“En zij volhardden in de leer van de apostelen en in de gemeenschap, in het breken van het brood en in de gebeden.” (Handelingen 2:42)

Wat een prachtig begin van de eerste gemeente in Jeruzalem! Deze gemeente, vooral bestaande uit Joodse volgelingen van Jezus, straalde eenheid en liefde uit. Ze deelden hun bezit, kwamen dagelijks samen in de tempel én bij elkaar thuis, en aten samen met blijdschap en eenvoud van hart. Iedereen voelde zich welkom.

In Handelingen 2:47 staat dat zij “God loofden en in de gunst stonden bij heel het volk.” In het Grieks staat hier χάριν (charin), wat genade, gunst of waardering betekent. De mensen om hen heen zagen hoe Jezus hun leven had veranderd: mensen die eerst vooral aan zichzelf dachten, hielpen nu elkaar en dienden samen de Heer.

Zelfs toen er problemen ontstonden — zoals toen de Grieks sprekende Joden zich achtergesteld voelden — losten ze dat direct en in liefde op. De apostelen riepen de gemeente bijeen en kozen zeven mannen (Handelingen 6) die zorgden voor een eerlijke verdeling. Zo bleef de eenheid bewaard en bleef de gemeente een krachtig getuigenis.

💕 Hun eenheid en liefde waren een krachtig bewijs van wat het evangelie doet in mensenlevens.

En dan Korinthe.
Twintig tot vijfentwintig jaar later, ongeveer rond het jaar 55 na Christus, schrijft Paulus een brief aan de gemeente in Korinthe. Wat een verschil! Waar in Jeruzalem de liefde en eenheid de boventoon voerden, was er in Korinthe verdeeldheid en geesteloosheid.

In Korinthe was een gemeente ontstaan uit mensen met allerlei heidense achtergronden. De eenheid die zo kenmerkend was voor de eerste gemeente ontbrak. Paulus moest hen vermanen op allerlei gebieden:

✅ Partijschappen en rivaliteit — mensen kozen voor hun favoriete leiders en scheurden zo de gemeente uiteen (1 Korinthe 1-3).
✅ Hoogmoed en eigenbelang — geestelijke gaven werden gebruikt om zichzelf te verheffen, in plaats van elkaar op te bouwen (1 Korinthe 12-14).
✅ Seksuele zonden — grove immoraliteit waar zelfs de heidenen van gruwden (1 Korinthe 5-6).
✅ Oneerbiedige viering van het Avondmaal — sommigen kwamen dronken, terwijl anderen niets hadden (1 Korinthe 11).

Bij dat laatste werd het verschil tussen arm en rijk pijnlijk duidelijk. Voorafgaand aan het eigenlijke Avondmaal hield men een liefdesmaaltijd. Die maaltijd hoorde een teken van verbondenheid en gelijkheid te zijn, maar in Korinthe misbruikten sommigen dat moment: de rijken aten en dronken alles op, terwijl de armen met honger toekeken. Zo verloor het Avondmaal zijn heilige betekenis en werd het een moment van ongelijkheid en verdeeldheid.

✅ Geen eer en liefde tussen getrouwde mannen en vrouwen — vrouwen zetten hun palla (de sluier die hun verbondenheid met hun man liet zien) af tijdens de samenkomst, waardoor het leek alsof ze hun man niet meer respecteerden (1 Korinthe 11).

In die tijd was de palla niet zomaar een sluier, maar een belangrijk cultureel symbool. Het afzetten ervan gaf het signaal dat een vrouw zich onttrok aan haar huwelijkstrouw en respect. Dat was niet alleen een probleem binnen het huwelijk, maar ook een smet op het getuigenis van de gemeente.

Paulus schreef daarom: doe dat niet! Laat zien dat je elkaar liefhebt, want dát trekt mensen naar het evangelie. Hij benadrukt later: “1 Korinthe 16:14,15 Wees waakzaam, sta vast in het geloof, wees manmoedig, wees sterk. Laat alles bij u in liefde gebeuren. 

En nu: wat moet ik ermee?

Ik ben een christen die leeft in een andere cultuur dan de Korinthiërs. In de gemeente waar ik heenga — een kleine, hechte gemeenschap met christenen uit allerlei kerkelijke achtergronden — heerst juist eenheid en liefde. Vrouwen vallen hun man niet publiekelijk af, en er is geen partijschap zoals in Korinthe.

Ik geloof dat Paulus in Korinthe zo nadrukkelijk over hoofdbedekking schreef omdat het daar het evangelie in een verkeerd daglicht zette. In veel van onze bijeenkomsten heeft hoofdbedekking die culturele betekenis niet meer. Het is geen zichtbaar teken meer van huwelijkstrouw of respect. Het af- of opzetten ervan laat niet hetzelfde signaal zien naar de wereld als in Korinthe.

Mijn keuze vandaag

Toch... wanneer ik als getrouwde vrouw in mijn gemeente hardop zou willen bidden of een woord deel waarvan ik geloof dat God het op mijn hart heeft gelegd, dan draag ik een hoofddoek. Misschien is dat aan de voorzichtige kant, maar ik heb er vrede mee.

Ik zeg niet dat iedereen dat moet doen. Voor mij is het een teken dat me herinnert aan de eerste gemeente, waar eenheid en liefde de boventoon voerden — een soort "souvenirtje" uit de tijd van toen en een waarschuwing om het niet zo ver te laten komen als in Korinthe.

Misschien vraag je je af of mijn keuze voor hoofdbedekking iets te maken heeft met een patriarchaal beeld waarin vrouwen ondergeschikt zijn aan mannen. Maar dat is niet hoe ik het zie. In de Bijbel ligt de nadruk niet op een hiërarchische ordening of op onderwerping als doel op zich, maar juist op eenheid: één in het huwelijk en één als gemeente. Het gaat erom dat we samen het lichaam van Christus vormen (1 Korinthe 12) en elkaar in liefde dienen (1 Korinthe 13).

Daarom zie ik hoofdbedekking niet als iets waarmee ik mijn plaats moet afdwingen of dat ik er een systeem bevestig, maar als een persoonlijk teken van respect en toewijding in openbaar gebed en profetie. 

Hieronder een aantal vragen die mensen mij vaak stellen, met mijn antwoorden erbij.

1. Wat moet ik doen? Ik ben lid geworden van een reformatorische kerk (Gereformeerde Gemeente in Nederland) door mijn huwelijk, maar ik wil eigenlijk geen hoedje dragen. Dat ben ik niet gewend, en het gaat me net te ver. Maar het moet hier wel. 

💬 In de Gereformeerde Gemeenten is een hoedje dragen een vaste gewoonte. Zie het als een manier om respect te tonen aan de gemeente waar je nu deel van uitmaakt. Paulus schrijft in 1 Korinthe 9:20-22 dat hij zich aanpaste aan de gebruiken van anderen om hen voor Christus te winnen. Het gaat erom dat je eenheid bewaart en een weg vind naar de harten van jemedegelovigen zodat je niet alleen komt te staan.

2. Ik denk dat een hoofddoek Bijbelser is. Wat denk jij? 

💬 Het gaat niet om de vorm, maar om de houding van je hart. Een hoedje is heel normaal in reformatorische kringen, maar een hoofddoekje kan net zo goed een teken van "eerbied" zijn. Kies wat bij jouw geweten past als je persé hoofdbedekking wil dragen. 

3. Ik denk toch echt dat vrouwen die geen hoofdbedekking willen feministen zijn, of in elk geval een feministische inslag hebben — dat ze neerkijken op man-vrouwverhoudingen en traditionele dingen. Klopt dat?

💬 Soms is dat zo, maar lang niet altijd. Leef niet van aannames: vraag het hen zelf. Kijk of hun keuze voortkomt uit liefde voor Christus en Zijn gemeente. Of uit dwarsdoenerij tegen de gevestigde orde. Dat kan, maar het is lang niet altijd zo. 

4. Bij sommige kerken mogen vrouwen niet hardop bidden na de dienst. Waarom dragen ze daar dan wel een hoedje?

💬 Goede vraag! In 1 Korinthe 11:5 zegt Paulus dat vrouwen hun hoofd moeten bedekken als ze bidden of profeteren. Als vrouwen niet hardop doen, kun je zeggen dat het niet hoeft. Sommige kerken vinden het toch belangrijk als teken van eerbied of onderwerping aan de man. Daarom geldt daar het gebod van hoofdbedekking gedurende de hele kerkdienst, ook als je niet hardop bidt of profeteert.

5. Bij ons in de kerk (PKN) komen veel gezinnen uit de GerGem. Eerst droegen ze trouw een hoedje en een rok. Maar al gauw gaan de hoedjes af en lopen de vrouwen alleen nog maar in een broek. Terwijl er in onze gemeente een ongeschreven regel is om met Avondmaal wel een hoedje te dragen, met dopen ook. Hoezo gaan ze helemaal aan de andere kant hangen?

💬 Vaak gaat het verlaten van hun vorige kerk gepaard met veroordeling en pijn. Het dragen van een hoedje of rok kan voor hen verbonden zijn geraakt met die pijn, waardoor ze het bewust loslaten. Tegelijk ontdekken ze misschien wel in jouw gemeente, dat hun geloof niet afhangt van uiterlijke gewoonten. Dat proces kan verwarring en rouw geven. Wees mild en luister naar hun verhaal. Zo bouw je samen aan een betere onderlinge verhouding. Leer elkaar kennen.

6. Ik wil in mijn baptistengemeente een hoofddoekje dragen, maar niemand doet het. Ik wil het vanuit man-vrouw standpunt, maar ik durf het niet. Wat moet ik doen?

💬 Het mag — als het uit je hart komt, draag het dan in liefde. Leg uit dat het een persoonlijke keuze is en dat je er niet mee wil heersen of oordelen. Paulus zegt in 1 Korinthe 11:16: “Als iemand hierover strijdlustig wil zijn — wij hebben zo’n gewoonte niet, en ook de gemeenten van God niet.” Soms, als iemand begint... durven anderen ook. Wie weet helpt dat om toch de stap te wagen. 

7. Ik moet met catechisatie een hoed op. Is dat bijbels?

💬 Eigenlijk niet. In de Bijbel staat dat vrouwen een hoofdbedekking moeten dragen als ze bidden of profeteren (1 Korinthe 11:5), en catechisatie is meestal gewoon onderwijs. Het is dus niet verplicht volgens de Bijbel. Sommige kerken vinden het een goed gebruik, maar bijbels gezien is het niet nodig. Ooit was ik mijn alpino vergeten. Gelukkig zei degene die catechesatie gaf: je haar is een bedekking, en mocht ik blijven. Mijn ouders konden niet geloven dat hij dat gezegd had. 

8. Als ik naar de kerk loop, moet ik per se mijn hoed op van mijn ouders. Maar ik wil echt niet opvallen. Ik krijg al buikpijn voordat we gaan. Mijn ouders zeggen dat ik me dan voor God schaam en dat ik ervoor moet uitkomen dat ik naar de kerk gaan. Wat kan ik doen?

💬 God kijkt vooral naar je hart, niet naar je hoed als je onderweg bent naar de kerk. In de Bijbel staat dat een hoofdbedekking belangrijk is tijdens de kerkdienst. Lopen naar de kerk valt daar niet direct onder. Als je hem in je tas meeneemt en bij binnenkomst opzet, toon je nog steeds respect. Ik vind dit een moeilijke vraag, ik wil je niet tegen je ouders opzetten. Leg vooral uit waarom je dit niet wilt en dat je zo zenuwachtig maakt dat je er buikpijn van krijgt. 

9. Mag je ook "roomse" hoofdbedekking dragen in een protestantse gemeente?
💬 Ja, dat mag volgens mij echt wel. Het maakt niet uit of het een "rooms" model is (zoals een mantilla of een kanten sluier) of iets anders — zolang het jouw overtuiging en eerbied uitdrukt, is dat prima. 

10. We moeten toch een hoedje dragen omwille van de engelen?

💬 Ja, dat klopt! Paulus zegt in 1 Korinthe 11:10 dat vrouwen tijdens het bidden en profeteren een hoofdbedekking moeten dragen als teken van gezag, omwille van de engelen. Engelen houden van Gods orde en vrede. In Korinthe was veel wanorde: ruzies, partijschappen en vrouwen die hun hoofddoek afzetten als teken dat ze hun man niet respecteerden. Dat liet een verkeerd beeld zien en sprak het evangelie tegen, omdat het niet liet zien hoe liefde en eenheid werken in Gods gemeente. Engelen willen juist dat de gemeente Gods wijsheid en liefde laat zien.”

Efeze 3:10 opdat nu door de gemeente aan de overheden en de machten in de hemelse gewesten de veelvuldige wijsheid van God bekendgemaakt zou worden, volgens het eeuwige voornemen dat Hij gemaakt heeft in Christus Jezus, onze Heere.

11.  Geldt de hoofdbedekking enkel voor vrouwen die getrouwd zijn of ook al vanaf de eerste keer dat je als meisje meegaat naar de kerk?

💬 Het gaat hier over vrouwen, niet over kinderen. De hoofdbedekking wordt meestal in de context van volwassen vrouwen besproken, en kerken verschillen in hun uitleg of dat voor alle vrouwen geldt of alleen voor getrouwde vrouwen.

📖 Paulus over eenheid onder gelovigen in de gemeente

Efeze 4:3-6

“En beijvert u om de eenheid van de Geest te bewaren door de band van de vrede: één lichaam en één Geest, zoals u ook geroepen bent tot één hoop van uw roeping; één Heere, één geloof, één doop, één God en Vader van allen, Die boven allen en door allen en in u allen is.”

Filippenzen 2:1-2

“Als er dan enige bemoediging is in Christus, als er enige troost van de liefde is, als er enige gemeenschap van de Geest is, als er enige innige gevoelens en ontfermingen zijn, maak dan mijn blijdschap volkomen door eensgezind te zijn, dezelfde liefde te hebben, één van ziel en één van gevoelen.”

1 Korinthe 1:10

“Maar ik roep u ertoe op, broeders, door de Naam van onze Heere Jezus Christus, dat u allen eensgezind bent in uw spreken, en dat er onder u geen scheuringen zijn, maar dat u hecht aan elkaar bent in hetzelfde denken en in dezelfde mening.”

Kolossenzen 3:14

“En kleedt u zich boven alles met de liefde, die de band van de volmaaktheid is.”

Romeinen 15:5-6

“En de God van de volharding en van de bemoediging geve u eensgezind te zijn onder elkaar, in overeenstemming met Christus Jezus, opdat u eensgezind met één mond de God en Vader van onze Heere Jezus Christus verheerlijkt.”

---

Ik ben benieuwd hoe jij hierover denkt. Laat het me weten — ook als je er met je pet niet bij kunt! 

🔴 Nieuwsgierig waarom ik niet altijd een hoofddoek draag? Binnenkort: 7 redenen!